қолиб — [قالب] 1. ниг. қолаб; қолаби беҷон тани берӯҳ, ҷисми беҷон 2. андозаи ягон чиз; бӯтаи оҳангарӣ; чӯбе, ки ба шакли пой тарошида, пойафзолро дар он мекашанд ва медӯзанд; олат ва абзоре барои шакл додан ба мавод: қолиби кафш ё мӯза, қолиби рехтагарӣ … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
об — I [آب] 1. моеи шаффофи беранг, ки дар ҳолати софӣ ва беолоишӣ аз омезиши химиявии як унсури оксиген ва ду унсури ҳидроген иборат аст; оби маъдан обе, ки дар таркиби худ маъдан дорад; оби гарм муқоб. оби сард; оби равон оби ҷорӣ: муқоб. оби… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
ақибнишинӣ — [عقب نشيني] исми амал аз ақиб кашидан; ақиб нишастан, қафо рафтан, пас гаштан, ақибравӣ; ақибнишинӣ кардан а) ақиб рафтан, қафо гаштан (мас., дар ҷанг); б) маҷ. гузашт кардан … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
бемуҳобот — [بي محابات] 1. кит. бебокона, ибо ва гузашт накарда, бедареғ 2. бидуни муболиға … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
ваҷаб — [وجب] 1. панҷаи даст дар ҳолати тамом кушода будани ангуштҳо 2. масофае, ки ба панҷаи даст дар ҳолати калон кушода шудани ангуштон баробар аст; об, ки аз сар гузашт, чӣ як ваҷаб, чӣ сад ваҷаб (зарб.) як ваҷаб замин андак замин; ваҷаб ба ваҷаб //… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
гашт — I [گشت] 1. асоси замони ҳозира гузашта аз гаштан 2. ҷузъи пасини баъзе калимаҳои мураккаб ба маънии гардиш: хамгашт, гулгашт… II [گشت] 1. гаштан, гардиш, ҳаракат: гашти мошин, гашти қатора, гашти соат 2. сайру саёҳат, гардиш, тафарруҷ: сайру гашт … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
гузаштан — [گذشتن] 1. гузар кардан, убур кардан аз ҷое, раҳгузар шудан аз ҷое ё аз пеши касе; аз ҷое ба ҷое рафтан 2. дохил шудан, даромадан; нуфуз кардан (аз байн ё даруни чизе ба ҷое) 3. ҷорӣ шудан, равон гаштан (мас., об аз банд) 4. мурур кардан, сипарӣ… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
мураххам — I [مرخّم] а 1. кит. думбурида 2. збш. калимае, ки морфема ё ягон ҷузъи охири он афтода бошад ҳам, маънои шакли пурраашро дода метавонад: масдари мураххам (мас., гузашт аз гузаштан) II [مرخّم] а. кит. бо санги рухом фарш кардашуда, мармарфарш 2.… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
нағз — [نغز] 1. хуб, некӯ, писандида 2. бо сифати хуб, бомуваффақият: амалиёт нағз гузашт 3. ба хубӣ, хеле хуб, ба ваҷҳи аҳсан; нағзаш беҳтараш, беҳтар он аст, ки…: нағзаш ҳамин ки…; нағз дидан а) ба хубӣ дидан, бо диққат аз назар гузарондан: ҳар… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
сабукӣ — [سبکي] 1. сабук будан, вазни зиёд надоштан, камвазнӣ 2. осонӣ, саҳлӣ (дар коре) 3. имтиёз додан, гузашт кардан 4. маҷ. бетамкинӣ, бемулоҳизагӣ; рафтори ношоями бачагона; бо сабукӣ ба осонӣ, бедушворӣ, бахайр; сабукӣ кардан рафтори кӯтоҳандешона… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ